Okres wakacyjny nie dla wszystkich sądów jest czasem względnego odpoczynku. W wydziałach rodzinnych apogeum z reguły osiąga już wcześniej zauważalny wzrost liczby wniosków o ustalenie kontaktów z dziećmi. Nie mam tu jednak na myśli wniosków o spotkania całoroczne, lecz tych, które dotyczą kontaktów wakacyjnych.
Czy sąd w ogóle może orzec o odrębnych kontaktach wakacyjnych z dzieckiem?
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wprost tego zagadnienia nie reguluje. Niemniej zawiera on normę kształtującą prawo rodziców i dziecka do odbywania ze sobą kontaktów. Z uwagi na jej ogólność, nie sposób ograniczyć kompetencji sądu o ustalenia tylko i wyłącznie kontaktów całorocznych, a więc takich, które w nomenklaturze sądowej bywają określane mianem „bieżących”. Sąd rodzinny na wniosek rodzica może zarówno ustalić kontakty wakacyjne w sytuacji braku wcześniejszego rozstrzygnięcia o tych całorocznych, jak i uzupełnić (rozszerzyć) już orzeczone kontakty bieżące. Sąd wkracza przy tym do gry, gdy żyjący w rozłączeniu rodzice nie są w stanie porozumieć się co do spotkań jednego z nich z dzieckiem.
Co zrobić, aby wniosek został rozpatrzony (główne wymogi wniosku)?
Wniosek o ustalenie kontaktów (lub o rozszerzenie kontaktów) należy skierować do wydziału rodzinnego sądu rejonowego (o ile nie toczy się sprawa o rozwód lub separację) właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka (w uproszczeniu miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania tego z rodziców, u którego stale małoletni przebywa). Wniosek takowy podlega opłacie w wysokości 40,00 zł. Osoba go wywodząca winna określić siebie mianem wnioskodawcy. Drugim podmiotem uczestniczącym w postępowaniu będzie rodzic, który wniosku nie złożył. On wystąpi w roli uczestnika postępowania. W treści wniosku należy precyzyjnie określić czas, miejsce i sposób odbywania kontaktów. Nadto niezbędne jest właściwe uargumentowanie zgłoszonego żądania.
PRZYKŁADOWA TREŚĆ ŻĄDANIA WNIOSKU O USTALENIE KONTAKTÓW:
„Wnoszę o ustalenie kontaktów Adama Nowaka z synem Janem Nowakiem w wakacje lat nieparzystych od godziny 8.00 dnia 01 lipca do godziny 19.00 dnia 31 lipca oraz w wakacje lat parzystych od godziny 8.00 dnia 01 sierpnia do godziny 19.00 dnia 31 sierpnia – poza miejscem zamieszkania małoletniego, bez obecności matki i osób trzecich, zobowiązując ojca do odebrania dziecka na kontakty z miejsca zamieszkania przy matce i zobowiązując matkę do odebrania dziecka po zakończeniu kontaktów z miejsca zamieszkania ojca”*.
Co zrobić, gdy kontaktów chcemy już w najbliższe wakacje?
Wniosek opisany w poprzednim akapicie jest żądaniem inicjującym całe postępowanie sądowe. Wynikają z tego co najmniej dwie istotne konsekwencje. Po pierwsze orzeczenie, które podejmie sąd będzie kończącym. W kontekście zadanego pytania (co zrobić, gdy kontaktów chcemy już w najbliższe wakacje?) oznacza to, że postanowienie takowe nie będzie skuteczne w czasie trwania procesu. Po drugie – procedura sądowa trwa. Okazać się więc może, że sposobność do zakończenia postępowania nadarzy się dopiero po wakacjach. Środkiem służącym na uniknięcie straty czasu jest instytucja wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Wniosek takowy może zostać złożony zarówno z żądaniem głównym, jak i w osobnym piśmie. Jego istota wyraża się zaś w powstaniu po stronie sądu obowiązku rozstrzygnięcia o kontaktach na czas trwającego postępowania. Orzeczenie w tym przedmiocie powinno zostać wydane bezzwłocznie po przeprowadzeniu rozprawy (chyba że chodzi o wypadek niecierpiący zwłoki).
PRZYKŁADOWA TREŚĆ ŻĄDANIA WNIOSKU O UDZIELENIE ZABEZPIECZENIA ZGŁOSZONEGO W SPRAWIE O USTALENIE KONTAKÓW:
„Wnoszę o udzielenie zabezpieczenia przez ustalenie na czas procesu kontaktów Adama Nowaka z synem Janem Nowakiem w wakacje roku 2019 od godziny 8.00 dnia 01 sierpnia 2019 r. do godziny 19.00 dnia 31 sierpnia 2019 r. – poza miejscem zamieszkania małoletniego, bez obecności matki i osób trzecich, zobowiązując ojca do odebrania dziecka na kontakty z miejsca zamieszkania przy matce i zobowiązując matkę do odebrania dziecka po zakończeniu kontaktów z miejsca zamieszkania ojca”*.
A jeżeli mimo wszystko sąd nie zdąży?
Złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia nie gwarantuje sukcesu. Może się bowiem okazać, że sąd nie zdąży zabezpieczyć kontaktów z dzieckiem. W takim przypadku możemy oczekiwać wydania postanowienia o umorzeniu postępowania z uwagi na zbędność rozstrzygnięcia merytorycznego. Kwestią otwartą pozostaje zaś to, czy nie doszło do przewlekłości postępowania.
Kończąc podkreślam, że przedstawione uwagi znajdują zastosowanie także do kontaktów ustalanych na czas ferii zimowych.
* – zachęcam do określania adresów, z których mają nastąpić odbiory dziecka
