Kto posiadał weksel, ten wie, jak duże ma to znaczenie dla dochodzenia roszczeń wobec dłużnika. Choć wynikająca z tego faktu przewaga procesowa nie daje władzy absolutnej nad sytuacją dłużnika (w końcu każdy ma prawo do obrony w procesie cywilnym), to jest na tyle duża, że niezmiennie zachęca do korzystania z tego rodzaju papieru wartościowego.
Postępowanie postępowaniu nierówne
Po pierwsze chciałbym zauważyć, że nie wszystkie procesy cywilne toczą się według tego samego schematu. Nie mam tu na myśli różnic wynikających z oczywistego faktu, że każda sprawa wymaga indywidualnego określenia zakresu stadium dowodowego. Chciałbym raczej zwrócić uwagę na to, że w określonych sytuacjach powodowie mogą się spodziewać wydania szczególnego rodzaju merytorycznych orzeczeń kończących już na samym początku postępowania. Orzeczeniami takowymi są nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym i nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Ich wspólną cechą szczególną jest to, że o ile pojawiają się w procesie, to następuje to przed doręczeniem pozwu pozwanemu. Podstawą ku wydaniu nakazu jest bowiem sam pozew i przedłożone wraz z nim dowody. Oznacza to, że do podjęcia tego rodzaju orzeczenia dochodzi niezależnie od stanowiska pozwanego – w końcu o powództwie dowiaduje się on dopiero z treści doręczanego wraz z pozwem nakazu.
Gdzie w tym wszystkim weksel?
To właśnie w istnieniu w postępowaniu cywilnym rzeczonego rodzaju orzeczeń odnajduję główny element przewagi procesowej wierzyciela wekslowego. Ustawodawca uznał bowiem, że posiadacz należcie wypełnionego weksla, którego prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości, ma prawo oczekiwać od sądu wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Oznacza to, że wierzyciel wekslowy otrzymuje orzeczenie kończące jeszcze przed powzięciem przez dłużnika wiedzy o wszczęciu postępowania. Dodatkowo orzeczenie to ma szczególną moc. Tak bowiem, jak inne „nakazowe nakazy zapłaty”, tak i te wydane z weksla, stanowią tytuł zabezpieczenia wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Rozwiązanie to skutkuje prawem do zgłoszenia przez powoda bezpośrednio po otrzymaniu nakazu (a więc niezależnie od tego, czy pozwany podjął obronę przed nim) żądania uniemożliwiającego dłużnikowi utrudnianie lub udaremnianie przyszłej egzekucji (np. żądanie zajęcia rachunku bankowego lub też zajęcia rzeczy ruchomej).
